Vi khuẩn chlamydia là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lây truyền qua đường tình dục, nhưng lại ít được chú ý do triệu chứng của chlamydia thường khó nhận biết. Nhiều người nhiễm vi khuẩn này mà không hề hay biết, bởi các dấu hiệu thường nhẹ nhàng, thoáng qua hoặc thậm chí không có.
Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, biến chứng của chlamydia có thể rất nghiêm trọng, từ viêm nhiễm kéo dài đến vô sinh và các vấn đề sức khỏe sinh sản khác. Đừng để sự “im lặng” của bệnh đánh lừa bạn – hiểu rõ về chlamydia là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe!
Bác Sĩ Chuyên Khoa II Nguyễn Quang Cừ
Nguyên Trưởng phòng khám Tiết niệu sinh dục
Hơn 40 năm kinh nghiệm tại bệnh viện Việt Đức
I. Vi khuẩn chlamydia là gì và gây ra các bệnh lý gì?
Vi khuẩn chlamydia là một loại vi khuẩn gây ra nhiều bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng ở người, với ba biến thể chính, mỗi biến thể có đặc điểm, triệu chứng và cách lây truyền riêng:
1. Chlamydia trachomatis:
Biến thể vi khuẩn Chlamydia trachomatis có thể gây ra hàng loạt các bệnh lý liên quan đến đường tiết niệu và sinh dục.
Dưới đây là một số bệnh lý và triệu chứng của chúng khi nhiễm Chlamydia trachomatis:
- Viêm cổ tử cung: Khoảng 70% phụ nữ bị nhiễm không có triệu chứng rõ ràng, hoặc chỉ gặp triệu chứng nhẹ như tiết dịch âm đạo, chảy máu, đau bụng, và tiểu khó. Một số ít người có thể gặp phải chảy máu nội mạc tử cung hoặc sau khi quan hệ.
- Viêm vùng chậu: Khi Chlamydia xâm nhập vào đường sinh sản, bệnh nhân thường cảm thấy đau vùng chậu, bụng, hoặc không có triệu chứng. Các biểu hiện khác có thể gồm buồn nôn, nôn, sốt, và đau lưng.
- Viêm niệu đạo: Thường gặp ở nam giới và dễ bị nhầm với viêm niệu đạo do lậu cầu, với triệu chứng tiểu khó và tiết dịch từ niệu đạo.
- Viêm quanh gan: Còn gọi là hội chứng Fitz-Hugh-Curtis, thường xuất hiện ở bệnh nhân bị viêm vùng chậu với triệu chứng đau hạ sườn phải và đau ngực.
- Viêm tinh hoàn: Xảy ra ở nam giới với biểu hiện sưng, đau tinh hoàn, sốt, và tràn dịch màng tinh.
- Viêm trực tràng: Nếu gây ra bởi các tuýp L1-L3 của Chlamydia, bệnh nhân có thể gặp đau, sốt, và chảy máu khi giao hợp qua đường hậu môn.
- Viêm tuyến tiền liệt: Triệu chứng bao gồm tiểu khó, rối loạn chức năng niệu, và đau khi xuất tinh.
- Viêm khớp phản ứng: Còn được gọi là hội chứng Reiter, bệnh này ảnh hưởng đến khớp, mắt và đường niệu.
- Viêm kết mạc: Có thể xảy ra khi dịch tiết sinh dục nhiễm Chlamydia tiếp xúc với mắt, gây viêm kết mạc không mủ, thường thấy ở trẻ sơ sinh.
- Viêm phổi: Trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc viêm phổi từ 5% đến 30% nếu mẹ nhiễm Chlamydia khi mang thai.
- Viêm họng: Dù hiếm gặp, nhưng Chlamydia cũng có thể được phát hiện trong hầu họng qua các xét nghiệm axit nucleic.
- U hạt bạch huyết hoa liễu: Bệnh lý này gây ra những vết loét nhỏ, không đau ở bộ phận sinh dục, có dạng sao.
Ngoài ra, chlamydia trachomatis cũng gây ra bệnh viêm kết mạc mắt (mắt đỏ) và là nguyên nhân của bệnh mù lòa trachoma ở nhiều quốc gia đang phát triển.
Vi khuẩn chlamydia trachomatis có thể gây ra nhiều bệnh lý ở cả nữ giới và nam giới
2. Chlamydia pneumoniae
Chlamydia pneumoniae là biến thể khác vi khuẩn chlmamydia gây nhiễm trùng đường hô hấp, đặc biệt ảnh hưởng đến phổi và các bộ phận liên quan.
Vậy vi khuẩn này gây ra những bệnh gì và các triệu chứng của chúng ra sao?
- Viêm phổi: Đây là bệnh phổ biến nhất mà Chlamydia pneumoniae gây ra. Thường được gọi là “viêm phổi đi bộ” vì triệu chứng nhẹ hơn so với viêm phổi truyền thống, bệnh nhân vẫn có thể sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, đừng để cái tên đánh lừa! Triệu chứng bao gồm ho khan, đau ngực, sốt nhẹ, mệt mỏi, và đôi khi khó thở. Nếu không điều trị, viêm phổi do Chlamydia pneumoniae có thể gây biến chứng nặng hơn, như suy hô hấp.
- Viêm phế quản: Khi Chlamydia pneumoniae tấn công đường hô hấp trên, nó có thể gây viêm phế quản. Đây là tình trạng viêm lớp niêm mạc phế quản (ống dẫn khí chính vào phổi), khiến người bệnh bị ho khan kéo dài, đôi khi kèm theo chất nhầy (nhưng không hẳn lúc nào cũng xuất hiện). Triệu chứng khác bao gồm khò khè khi thở và đau tức ngực. Một điều đáng chú ý là bệnh viêm phế quản này có thể kéo dài và dễ tái phát.
- Viêm xoang: Không chỉ ảnh hưởng đến phổi, Chlamydia pneumoniae còn có thể gây ra viêm xoang. Đây là khi các hốc xoang bị viêm, gây cảm giác đau nhức mặt, nghẹt mũi, chảy nước mũi và đôi khi đau đầu. Nhiều người không nghĩ rằng vi khuẩn này có thể len lỏi vào xoang, nhưng nó thực sự là một “kẻ phá bĩnh” đường hô hấp trên.
- Viêm họng: Thêm một bệnh khác mà Chlamydia pneumoniae gây ra là viêm họng. Các triệu chứng thường nhẹ nhưng phiền toái, bao gồm đau họng, sưng họng, nuốt khó và đôi khi kèm theo sốt nhẹ. Đây là lý do bạn có thể cảm thấy khó chịu khi nuốt nước bọt, hoặc cứ thấy nghẹn nghẹn mà không rõ lý do!
Vi khuẩn Chlamydia pneumoniae là có thể là nguyên nhân gây ra các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp
Điều đáng nói là, Chlamydia pneumoniae không gây ra triệu chứng đột ngột và dữ dội như một số vi khuẩn khác. Nhiễm trùng thường khởi phát từ từ, với các triệu chứng nhẹ và có thể kéo dài hàng tuần mà người bệnh không để ý. Điều này đôi khi khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn khi không được phát hiện sớm.
3. Chlamydia psittaci
Chlamydia psittaci là vi khuẩn gây bệnh psittacosis, hay còn gọi là “bệnh vẹt”. Đúng vậy, không phải chỉ có loài vẹt đáng yêu mới bị nhiễm bệnh này, mà con người cũng có thể mắc khi tiếp xúc với phân hoặc dịch tiết của chim nhiễm bệnh. Bệnh không chỉ giới hạn ở vẹt, mà còn từ chim bồ câu, gà, và thậm chí cả gà tây.
Psittacosis thường khởi phát như một bệnh cúm với triệu chứng sốt, đau đầu, ớn lạnh, và mệt mỏi. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành viêm phổi, với biểu hiện ho khan, khó thở, và đau ngực. Bệnh nhân cũng có thể bị đau cơ, đau khớp, và thậm chí ho ra máu trong các trường hợp nặng.
Mặc dù bệnh này hiếm gặp, nhưng nếu bạn có nuôi chim và thấy mình bị ho khan bất thường, có lẽ đã đến lúc bạn nên “xem lại người bạn lông vũ của mình” và đi khám bác sĩ!
Vi khuẩn Chlamydia lây qua con đường nào và các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh?
Chlamydia là vi khuẩn lây truyền qua nhiều con đường khác nhau, đặc biệt là qua các tiếp xúc thân mật. Dưới đây là những cách vi khuẩn này lây lan:
- Quan hệ tình dục không an toàn: Đường phổ biến nhất, bao gồm quan hệ qua âm đạo, hậu môn, hoặc miệng. Không có biện pháp bảo vệ khiến vi khuẩn dễ lây nhiễm.
- Từ mẹ sang con: Phụ nữ mang thai nhiễm Chlamydia có thể truyền bệnh cho con trong quá trình sinh nở, gây viêm phổi hoặc viêm kết mạc cho trẻ.
- Tiếp xúc với dịch tiết nhiễm khuẩn: Chlamydia có thể lây nếu dịch tiết từ vùng sinh dục hoặc mắt dính vào mắt người khác, dù điều này ít gặp.
Các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh phổ biến có thể kể đén như:
- Quan hệ với nhiều bạn tình: Nguy cơ tăng cao nếu có nhiều bạn tình mà không dùng biện pháp bảo vệ.
- Không sử dụng bao cao su: Bỏ qua việc sử dụng bao cao su khiến bạn dễ nhiễm bệnh hơn, dù có đối tác ổn định.
- Tiền sử mắc bệnh lây qua đường tình dục: Người từng mắc bệnh lây qua đường tình dục có nguy cơ cao tái nhiễm.
Các chuyên gia, cần cẩn trọng với những yếu tố này sẽ giúp bạn tránh xa vi khuẩn Chlamydia.
Nguy cơ cao mắc vi khuẩn chlamydia nếu quan hệ nhiều bạn tình không sử dụng biện pháp an toàn
Thời gian ủ bệnh của vi khuẩn Chlamydia & Triệu chứng
Thời gian ủ bệnh của vi khuẩn chlamydia dao động từ 1 đến 3 tuần sau khi tiếp xúc với vi khuẩn. Trong giai đoạn này, người bệnh có thể không xuất hiện triệu chứng rõ ràng, cho đến khi bệnh trở nặng mới xuất hiện các triệu chứng. Và nam và nữ sẽ có các triệu chứng nhiễm vi khuẩn chlamydia trachomatis khác nhau.
- Ở nam giới có thể thấy tiểu buốt rát, “cậu nhỏ” ra dịch bất thường màu trắng, vàng hoặc xanh, đau sưng tinh hoàn, đau khi quan hệ
- Ở nữ cũng có một số triệu chứng như tiểu đau, dịch âm đạo bất thường, thường có mùi hoặc màu lạ, đau khi quan hệ tình dục, đau vùng bụng dưới, chảy máu giữa các kỳ kinh nguyệt
- Ở cả hai giới: Nếu vi khuẩn chlamydia lây nhiễm qua đường miệng, có thể gây viêm họng hoặc đau họng. Nếu nhiễm qua mắt, chlamydia có thể gây viêm kết mạc, khiến mắt đỏ, đau và tiết dịch.
Phương pháp y khoa để chẩn đoán vi khuẩn Chlamydia
Chẩn đoán chlamydia thường được thực hiện thông qua xét nghiệm nước tiểu hoặc lấy mẫu dịch từ khu vực bị ảnh hưởng như âm đạo, cổ tử cung, dương vật hoặc họng. Các xét nghiệm này giúp xác định chính xác sự hiện diện của vi khuẩn chlamydia.
- 1. Xét nghiệm khuếch đại axit nucleic (NAAT): Đây là phương pháp các bác sĩ sử dụng để thu thập mẫu dịch từ âm đạo, niệu đạo hoặc nước tiểu và gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra.
- 2. Xét nghiệm kháng thể huỳnh quang trực tiếp (DFA): Kỹ thuật này sử dụng kháng thể đơn dòng để phát hiện kháng nguyên Chlamydia trachomatis. Độ nhạy của DFA nằm trong khoảng từ 60% đến 80%, và độ đặc hiệu rất cao, lên đến 99%.
- 3. Phương pháp miễn dịch gắn men (EIA): Phương pháp này giúp tìm kiếm kháng thể Chlamydia trong máu người bệnh, kích thích hệ thống miễn dịch phản ứng. Độ nhạy của EIA dao động từ 60% đến 80%, trong khi độ đặc hiệu đạt từ 97% đến 99%.
- 4. Phản ứng chuỗi polymerase (PCR), phản ứng chuỗi ligase (LCR), và khuếch đại qua trung gian phiên mã (TMA): Các kỹ thuật này có độ nhạy từ 70% đến 100% và độ đặc hiệu đạt 99%. Mẫu bệnh phẩm thường được lấy từ cổ tử cung, niệu đạo, và nước tiểu để phân tích.
Làm các xét nghiệm là phương pháp để chẩn đoán chính xác nhất bạn đã bị nhiễm vi khuẩn Chlamydia hay chưa?
Như đã chia sẻ ở trên thì hầu hết các trường hợp nhiễm khuẩn Chlamydia giai đoạn đầu không có triệu chứng rõ rệt, nên các bác sĩ khuyến cáo nếu bạn có những triệu chứng nghi ngờ, hoặc đã quan hệ tình dục không an toàn, việc đi khám và xét nghiệm định kỳ là rất quan trọng.
Các biến chứng nguy hiểm của vi khuẩn Chlamydia
Nếu không được điều trị, vi khuẩn chlamydia có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm ở cả nam và nữ.
1. Biến chứng ở phụ nữ:
- Viêm vùng chậu (PID): Đây là một biến chứng phổ biến và nghiêm trọng ở phụ nữ. PID có thể dẫn đến sẹo ở ống dẫn trứng, gây vô sinh, đau mãn tính hoặc tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.
- Vô sinh: Do nhiễm trùng chlamydia có thể gây sẹo và tắc nghẽn ống dẫn trứng, phụ nữ có thể mất khả năng sinh sản nếu không điều trị kịp thời.
- Nguy cơ mang thai ngoài tử cung: Nếu ống dẫn trứng bị tắc nghẽn do chlamydia, trứng có thể bám vào bên ngoài tử cung, gây ra thai ngoài tử cung, rất nguy hiểm cho tính mạng.
2. Biến chứng ở nam giới:
- Viêm mào tinh hoàn: Nhiễm trùng chlamydia có thể gây viêm mào tinh hoàn, cơ quan dẫn tinh trùng từ tinh hoàn ra ngoài. Nếu không được điều trị, viêm mào tinh hoàn có thể dẫn đến vô sinh.
- Viêm niệu đạo: Nam giới bị nhiễm chlamydia có thể gặp tình trạng viêm niệu đạo, gây đau đớn và tiểu buốt kéo dài.
3. Biến chứng ở cả hai giới:
- Tăng nguy cơ mắc HIV: Nhiễm chlamydia có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV nếu người bệnh quan hệ tình dục không an toàn.
- Viêm khớp phản ứng: Đây là một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, trong đó nhiễm trùng chlamydia có thể kích hoạt phản ứng viêm ở các khớp, gây đau và sưng.
4. Biến chứng đối với trẻ sơ sinh:
- Nếu phụ nữ mang thai nhiễm vi khuẩn chlamydia và không điều trị, có thể lây nhiễm cho con trong quá trình sinh. Trẻ sơ sinh có thể bị viêm kết mạc hoặc viêm phổi do chlamydia, làm suy yếu sức khỏe của bé ngay từ đầu đời.
Việc phát hiện và điều trị sớm chlamydia là vô cùng quan trọng để ngăn chặn các biến chứng này.
Cách điều trị khuẩn chlamydia
May mắn thay, chlamydia có thể được điều trị hiệu quả bằng kháng sinh, thường là azithromycin hoặc doxycycline. Tuy nhiên, đừng dừng thuốc ngay khi thấy triệu chứng thuyên giảm. Hãy kiên nhẫn hoàn thành đủ liệu trình và tái khám theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo bệnh được trị dứt điểm, ngăn ngừa tái phát.
Vi khuẩn chlamydia hoàn toàn có thể điều trị dễ dàng nếu được phát hiện sớm và kịp thời
Trong suốt quá trình điều trị, người bệnh cần chú ý những điều sau:
- Tránh quan hệ tình dục: Tạm ngừng quan hệ cho đến khi bệnh được chữa khỏi hoàn toàn.
- Thông báo cho bạn tình: Việc chia sẻ tình trạng bệnh giúp họ có thể đi khám và điều trị kịp thời, tránh lây nhiễm qua lại.
- Kiểm tra các bệnh lây qua đường tình dục khác: Nên làm xét nghiệm thêm cho các bệnh như HIV/AIDS, giang mai, lậu,…
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Chlamydia có thể tái nhiễm, vì vậy sau khi điều trị khoảng 3 tháng, bạn nên tái khám để đảm bảo sức khỏe ổn định và không tái phát.
Hy vọng qua những thông tin vừa chia sẻ, các bạn đã hiểu rõ hơn về vi khuẩn Chlamydia và mức độ nguy hiểm của nó. Nếu xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ nhiễm Chlamydia và cần kiểm tra chính xác, quý khách có thể đến Phòng khám Đa khoa 52 Nguyễn Trãi để thực hiện thăm khám và xét nghiệm.
Nếu quý khách còn bất kỳ thắc mắc nào về bệnh lý này, vui lòng liên hệ: Hotline: 033.555.1280 – 024.3511.1111 của phòng khám để nhận được tư vấn chi tiết và chính xác từ đội ngũ chuyên gia.
